Thực trạng nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam

CMCN 4.0 đã mang lại những đóng góp quan trọng cho ngành nông nghiệp của nhiều quốc gia. Thông qua việc ứng dụng nông nghiệp thông minh, các quốc gia này đã sản xuất đủ hoặc thậm chí dư thừa một số loại nông sản. Việt Nam không đứng ngoài làn sóng này, nghiên cứu, ứng dụng nông nghiệp 4.0 đang từng bước được đẩy mạnh và trở thành xu hướng tất yếu. Vậy thực trạng nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam hiện nay như thế nào? Hãy cùng TUAF tìm hiểu thông qua bài viết này nhé.

1. Thực trạng ứng dụng nông nghiệp 4.0 trên thế giới

1.1. Tình hình ứng dụng nông nghiệp 4.0

Nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam hiện nay như thế nào? Đức là một nước công nghiệp và công nghệ hàng đầu nhưng nền nông nghiệp của họ vẫn đang gặp khó khăn với kỹ thuật số hóa. Hầu hết các trang trại nông nghiệp vẫn sử dụng thiết bị analog, và cần đầu tư lớn để chuyển đổi sang thiết bị kỹ thuật số. Hiện nay, các công nghệ như Bluetooth, GPS và RFID đang được sử dụng để nâng cấp và mở rộng quy mô sản xuất nông nghiệp ở Đức.

Mỹ là quốc gia dẫn đầu trong công nghiệp nông nghiệp và đã áp dụng các công nghệ tiên tiến trong sản xuất nông nghiệp đặc biệt là nông nghiệp 4.0. Công nghệ sinh học, công nghệ thông tin và tự động hóa… đã được ứng dụng rộng rãi. Chính sách và quy định chuẩn hóa cũng đã được xây dựng để đảm bảo chất lượng sản phẩm.

Israel, mặc dù có nguồn nước hạn chế, đã đạt được thành tựu đáng kể trong nông nghiệp 4.0. Họ sử dụng hệ thống điều khiển kỹ thuật số với cảm biến và tự động hóa trên các trang trại. Công nghệ tưới nhỏ giọt và hệ thống quan trắc của Israel được coi là hàng đầu thế giới.

Nhiều nước châu Á như Ấn Độ, Trung Quốc, Thái Lan cũng đã nhận thức tầm quan trọng của phát triển nông nghiệp 4.0. Tuy nhiên, các nước này đang đối mặt với thách thức về cơ giới hóa và đầu tư vào công nghệ mới.

Vượt xa các nước khác trong khu vực, Đài Loan là nơi dẫn đầu cung cấp thiết bị nông nghiệp và công nghệ chế tạo như các sản phẩm cơ điện, robot, đèn LED, pin mặt trời…

=>> Xem thêm: Nền nông nghiệp công nghệ cao trên Thế Giới tốt nhất

1.2. Kết quả ứng dụng

Theo báo cáo Diễn đàn Nông dân Việt Nam lần thứ 2, Nông nghiệp 4.0 đã có những ảnh hưởng tích cực trong một số quốc gia. Ở Mỹ, Brazil và Argentina, giá thành sản xuất ngô và đậu tương đã giảm tới 50%. Nhật Bản chỉ có 1,5% dân số làm nông nghiệp, nhưng vẫn tự cung tự cấp gạo và xuất khẩu thịt bò, rau, quả trên diện tích 1,5 triệu ha đất nông nghiệp. Hàn Quốc, với 2,56 triệu dân nông nghiệp chỉ chiếm 5% trong tổn dân số, không phải nhập khẩu gạo.

Ở Israel, tỷ lệ dân nông nghiệp chiếm 2,5% tổng dân số, nhưng mỗi nông dân có thể nuôi 100 người và xuất khẩu nông sản hơn 3 tỷ USD mỗi năm. Trong khối ASEAN, Malaysia đã áp dụng nông nghiệp 4.0 giúp nông dân tăng thu nhập gấp đôi từ việc trồng ớt. Philippines đã giảm nhập khẩu ngô nhờ sử dụng giống ngô lai và công nghệ tưới bằng năng lượng mặt trời.

2. Thực trạng ứng dụng nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam

Nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam ngày càng phát triển và được áp dụng rộng rãi. Các công nghệ như hệ thống máy móc số hóa, cảm biến IoT và kết nối internet, đang được triển khai trong các trang trại và vùng sản xuất nông nghiệp.

Các công nghệ này thường được sử dụng trong hệ thống canh tác thông minh trong nhà, kết hợp với nhà lưới, nhà kính hoặc nhà màng, giúp tăng hiệu quả sản xuất. Một số doanh nghiệp và vùng sản xuất đã áp dụng thành công như là Tập đoàn Lộc Trời, HTX Mỹ Đông, VinEco, Công ty Cầu Đất Farm, Công ty TNHH Đà Lạt GAP…

Mặc dù tỷ lệ sử dụng vẫn còn thấp, nhưng việc áp dụng các công nghệ này đang mở rộng ra nhiều tỉnh và thành phố trên cả nước. Ngoài cảm biến và hệ thống canh tác thông minh trong nhà, để thúc đẩy sinh trưởng cây công nghệ đèn LED đơn sắc cũng được áp dụng trong trồng thanh long, nấm và hoa. Các phần mềm quản lý sản xuất và truy xuất nguồn gốc sản phẩm cũng đã được phát triển bởi các doanh nghiệp trong ngành nông nghiệp.

Bên cạnh đó, Việt Nam cũng đang thử nghiệm và ứng dụng các công nghệ hiện đại khác như máy bay không người lái để phun thuốc, bón phân, robot gieo hạt tự động và robot có thiết bị cảm biến để thu thập dữ liệu và đưa ra quyết định chăm sóc cây trồng…

Dù chưa có một mô hình hoàn chỉnh về nông nghiệp công nghệ cao, Việt Nam đã có nhiều thử nghiệm và áp dụng các công nghệ trong nông nghiệp, đánh dấu sự tiến bộ của ngành.

=>> Xem thêm: Thực trạng nông nghiệp công nghệ cao hiện nay

3. Cơ hội và thách thức đối với ứng dụng nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam

3.1. Cơ hội

Với sự tiến bộ của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam sẽ có được điều kiện để tiếp thu và áp dụng những thành tựu công nghệ của nhân loại, đặc biệt là công nghệ thông tin, công nghệ số, công nghệ điều khiển và tự động hóa, nhằm nâng cao hiệu suất từ sản xuất đến phân phối và tiêu thụ nông sản.

Công nghệ sinh học đang phát triển mạnh mẽ, cho phép lựa chọn và tạo ra những giống cây trồng và vật nuôi mới phù hợp với mục đích sử dụng. Điều này có tác động to lớn đến năng suất và chất lượng của cây trồng và vật nuôi, từ đó tăng giá trị gia tăng trong sản xuất nông nghiệp.

Các đột phá trong lĩnh vực công nghệ thông tin có khả năng tăng cường khả năng thích ứng của nông dân trước với các thay đổi, thông qua cung cấp thông tin về thời tiết và thị trường. Công nghệ số có thể giúp nông dân đưa ra quyết định thông minh về thời gian và loại cây trồng, cũng như thời điểm và địa điểm tiêu thụ sản phẩm. Nó cũng hỗ trợ xác định lượng phân bón cần thiết và thời điểm phân bón phù hợp cho cây trồng, đồng thời giúp tiết kiệm chi phí.

=>> Xem thêm: Ngành nông nghiệp công nghệ cao và những cơ hội nghề nghiệp “vàng”

3.2. Thách thức

Xuất hiện sự bất cân đối của việc dư thừa nguồn lao động nông nghiệp và sự không công bằng giữa nông dân công nghệ thấp và nông dân công nghệ cao. Khi nguồn lao động dần bị thay thế bởi tự động hóa, dẫn đến tình trạng dư thừa người lao động, điều này tạo khoảng cách lớn về lợi nhuận giữa vốn và lao động.

Các nước phát triển đã khai thác công nghệ trong sản xuất nông nghiệp quy mô nhỏ nhưng sản lượng lớn, gây ảnh hưởng đến khả năng xuất khẩu của những nền nông nghiệp truyền thống như Việt Nam.

Sự phát triển của đám mây tính toán và vấn đề vi phạm bản quyền phần mềm. Việc thiếu hiểu biết về lợi ích của đám mây tính toán, mối lo ngại về bảo mật thông tin và chất lượng dịch vụ đám mây tính toán tại Việt Nam vẫn còn chưa được đảm bảo đầy đủ. Hơn nữa, hạ tầng cơ sở là một yếu tố quan trọng trong việc hiệu quả hóa việc áp dụng đám mây tính toán tại Việt Nam.

Nông dân và doanh nghiệp kinh doanh nông nghiệp hiện đang là một mắt xích yếu trong nông nghiệp 4.0 khi gặp hạn chế trong việc tiếp thu công nghệ.

Nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam hiện nay vẫn chưa có mô hình hoàn thiện. Nhiều doanh nghiệp đang tiến hành nghiên cứu và hợp tác để bắt đầu quá trình chuyển giao và áp dụng khoa học công nghệ vào quy trình sản xuất trong tương lai gần.

=>> Xem thêm: 5 xu hướng nông nghiệp công nghệ cao 2023

Kết luận

Trên thực tế, vai trò quan trọng nhất đối với sự phát triển và thành công của nông nghiệp 4.0 nằm trong con người. Với tình hình nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam hiện nay, rõ ràng đầu tư vào đào tạo nhân lực là cần thiết. Ngành Nông nghiệp Công nghệ cao đang gặp khó khăn nghiêm trọng về nguồn cán bộ có trình độ. Do đó, sinh viên chuyên ngành nông nghiệp công nghệ cao sẽ có nhiều cơ hội việc làm sau khi hoàn thành chương trình học.

Việc lựa chọn trường đào tạo chất lượng để theo đuổi ngành Nông nghiệp Công nghệ cao là điều quan trọng. Hiện nay, tại Việt Nam có nhiều trường đại học đáng tin cậy đào tạo ngành học này. Nếu bạn mong muốn học từ xa, bạn có thể tham khảo Chương trình trực tuyến ngành Nông nghiệp Công nghệ cao tại Trường Đại học Nông Lâm Thái Nguyên. Đây là một trường có chất lượng giảng dạy xuất sắc, cam kết đào tạo nhân lực với kiến thức chuyên môn toàn diện.

Trên đây là những thông tin hữu ích về thực trạng nông nghiệp 4.0 ở Việt Nam. Nếu bạn có bất kỳ câu hỏi hoặc cần tư vấn thêm, đừng ngần ngại mà hãy liên hệ để được hỗ trợ nhanh chóng và miễn phí.

Nguồn: Tạp chí Công Thương, Bộ Khoa học và Công nghệ